Parafia Rzymskokatolicka
św. Józefa Rzemieślnika
w Tarnowcu

Terytorium parafii:

Tarnowiec oraz część miasta Tarnów z ulicami: Górska, Leliwitów (część), Rudy Młyny (część), Szczytowa, Tuchowska (część), Wypoczynkowa, Wysoka

Historia kościoła

Najstarsza historyczna wzmianka o Tarnowie pochodzi z r.1105. Był on wtedy wsią o nazwie Tarnowek, należał do parafii św. Marcina w dzisiejszej wsi Zawada, gdyż tam koncentrowało się życie osady i tarnowskiego grodu. Tarnów składał się z dwóch wsi: Tarnów Wielki i Tarnów Mały. /Tarnów Mały, to dzisiejszy Tarnowiec/.

Tarnów Wielki był własnością rycerską rodu Łabędziów od których nabył go Leliwita Spicymir z Melsztyna, Wojewoda krakowski. Król Władysław Łokietek w uznaniu zasług Spicimira dodał mu Tarnów Mały i 7 marca 1330 r. lokował na tym terenie miasto Tarnów na prawie magdeburskim jako prywatne miasto Leliwitów. W Tarnowie osiadł syn Spicymira Rafał, który stał się protoplastą rodu Tarnowskich. Po wygaśnięciu rodu Tarnowskich kolejnymi właścicielami Tarnowa byli Ostrogscy, Zasławscy, Lubomirscy, Zamojscy i Sanguszkowie.

Od r. 1326 w diecezji krakowskiej występuje dekanat tarnowski (decanatus de Tarnow). W tym też roku w dokumentach wymieniany jest Mirosław, pleban kościoła w Tarnowie (de Tarnow). Początki Tarnowa są bardzo interesującym problemem historycznym, a jednym z ważniejszych zagadnień jest lokalizacja pierwotnych osad zwanych w dokumentach historycznych Tarnow lub Tharnow. Pierwsza wzmianka historyczna (pisana) o takiej osadzie pochodzi z dokumentu kardynała Idziego, legata papieża Kaliksta II na Węgry i Polskę, który w 1124 r. potwierdził nadania królewskie dla Benedyktynów z Tyńca pod Krakowem. Wśród innych darowizn znalazł się i Tharnow, który wraz z dwudziestoma kilkoma wsiami Królowa Judyta nadałą tynieckiemu kościołowi. Owa Judyta była żoną księcia Władysława Hermana.

Wieloletnie badania historyków dowiodły, iż parafię Tharnow, wymienianą już od 1326 r., połączyć należy z Tarnowcem. Parafia ta w latach 1326-1374 płaciła około 3,5 grzywny dziesięciny papieskiej (tzw. świętopietrza – od denara św. Piotra – każda rodzina płaciła po 1 denarze specjalnego podatku), natomiast kościół parafialny w Tarnowie (Tharnow civitas, Tharnow Nova Civitas – jak nazywany jest w dokumentach najstarsze miasto) w latach 1352 – 1374 – od 21 do 23,5 grzywny. Dokumenty z XVI w., gdy świętopietrze zostało zniesione, informują o parafii Tarnów-miasto (płaciła 23 grzywny) oraz Tarnowiec (4 grzywny). Tarnowski historyk, pan Kazimierz Bańburski obliczył niedawno, iż 3,5 grzywny świętopietrza, płacone przez najstarszą parafię w Tarnowcu, która byłą też siedzibą dekanatu tarnowskiego, odpowiada 840 denarom. Tyle więc rodzin zamieszkiwało kilka wsi, wchodzących w skład tego najstarszego dekanatu. Było to około 3500 – 4000 ludzi.

Jak w monografii „Tarnów. Dzieje miasta i regionu." piszą Stefan Mateszew i Franciszek Sikora: „dane te pozwalają na identyfikację parafii Tarnow z r. 1326 i następnych z XVI – wieczną parafią Tarnowiec. Tak więc parafia św. Marcina w Tarnowcu, ściślej zaś mówiąc w jego części, na której wkrótce powstały wsie Podgrodzie i Zawada, jest najstarszą z trzech istniejących tu w XIV w. placówek kościelnych. Jako druga pojawia się kaplica pod wezwaniem Wniebowstąpienia NMP na zamku tarnowskim, zbudowana w okresie 1328-1331, obsługująca tylko mieszkańców zamku. Najpóźniejszy jest kościół parafialny Narodzenia NMP w mieście Tarnowie, zbudowany w okresie 1330-1346, a w 1400 r. przekształcony w kościół kolegiacki.

Wezwanie kościoła w Tarnowcu, tj. na terenie późniejszej Zawady (p.w. św. Marcina) przemawia też za jego wczesnym powstaniem, najpóźniej w XII w. Samo wezwanie, jak i położenie tego kościoła na szczycie Góry św. Marcina, wyraźnie dominującej nad okolicą, wskazuje – poza dokumentami historycznymi - na związki z Benedyktynami z Tyńca.

Badania powołanych wcześniej historyków dowodzą, iż Tarnowiec: „pierwotnie zwał się Tarnowem, a w XI w. był własnością królewską, położoną obok starszego przedpiastowskiego i w tym czasie już nie funkcjonującego grodu na Górze św. Marcina. Z nadania królowej Judyty osada ta stałą się własnością Benedyktynów tynieckich, którzy wznieśli w niej kościół św. Marcina na potrzeby jej mieszkańców i okolicznych osad. Tarnów Mały (Tarnowiec) stał się ponownie własnością królewską za czasów Władysława Łokietka. „Z kolei w r. 1328 stał się posiadłością szlachecką w rękach Spicymira Leliwity, właściciela sąsiedniego Tarnowa Wielkiego. Tarnów Mały, jako jedna z najstarszych placówek kościelnych tego regionu, stał się siedzibą dekanatu tarnowskiego, później zwanego także wojnickim lub górskim."

Wydarzenia historyczne XII – XIV w. odzwierciedlają skomplikowane procesy średniowiecznej historii. Sprawy te nie są do końca rozpoznane, bo jak się okazało w trakcie wykopalisk archeologicznych w 1968 r. kościółek pod wezwaniem św. Marcina w Zawadzie powstał na tym miejscu dopiero w XIV-XV w. Wokół kościółka istniał typowy dla tych czasów cmentarz przykościelny. Odkryto 15 grobów szkieletowych, prawie wyłącznie męskich. Zmarli ułożeni byli na wznak, z głowami skierowanymi ku zachodowi i rękami wyprostowanymi wzdłuż ciała.

Tajemnicą dziejów pozostaje na razie, gdzie naprawdę znajdował się pierwotny kościół parafialny. Na terenie zamku tarnowskiego odkryto bowiem kilkanaście szkieletów cmentarzyska (w średniowieczu istniały tylko cmentarzyska przykościelne, zlokalizowane wokół kościołów), które zostało zniszczone przy okazji budowy zamku w latach 1328 – 1341. Być może właśnie na wzgórzu, gdzie Spicymir wzniósł zamek, pierwotnie istniał kościół, siedziba najstarszej parafii tarnowieckiej.

Rozstrzygnięcie tych bardzo ciekawych zagadnień wymaga jednak dalszych badań historycznych i archeologicznych. Późniejsze wydarzenia historyczne XVI – XVIII w. całkowicie zniszczyły ten pierwotny układ osadniczy i organizację kościelną. Tarnów pod rządami kolejnych właścicieli po okresie świetności w XVI w. szybko chylił się ku upadkowi. Nowa struktura organizacyjna Kościoła zaczęła powoli kształtować się po utworzeniu Diecezji Tarnowskiej.

Duszpasterstwo w Tarnowcu swoimi początkami sięga ostatnich lat przed II wojną światową. Tarnowiec wówczas należał do Parafii Katedralnej w Tarnowie, był wsią osobliwą, gdyż poza kilkunastu rodzinami, wszystkie pozostałe pracowały w pobliskich fabrykach, cegielniach lub folwarkach. Nie była to wieś w ścisłym tego słowa znaczeniu, raczej osiedle fabryczno - rolnicze. Ludność ta mająca stosunkowo duże uświadomienie społeczne, zainteresowania oświatowe i duże przywiązanie do Kościoła, nie miała na terenie swej wioski nic oprócz parterowego budynku szkolnego z jedną zaledwie salą lekcyjną i starą spaloną podczas pierwszej wojny światowej karczmą. Toteż naturalne jest, że mieszkańcy Tarnowca gromadząc się na comiesięczne nabożeństwa różańcowe w sali szkolnej przy za każdym razem na prędce robionym ołtarzyku tęsknili za własnym kątem na wspólną modlitwę. Współpracujący ściśle z garnącym się do Boga i wiedzy ludem kapłani katedralni podsuwają myśl budowy „Domu Katolickiego" i przyszłej kaplicy. Wikariusz katedralny Ks. Franciszek Gawlik zaprasza 10.IX.1937 r. kilkunastu ojców, matek, chłopców i dziewcząt z Akcji Katolickiej na zebranie informacyjne na którym omówiono możliwości budowy „Domu Katolickiego", a już 26.IX. 1937 r. na zebraniu wiejskim, które zgromadziło prawie wszystkich mieszkańców zapadła decyzja o budowie „Domu Katolickiego". Zawiązał się Komitet Budowy Domu Katolickiego, powołując na przewodniczącego Ks. Dra Jana Bochenka, proboszcza parafii katedralnej. Książe Roman Sanguszko ofiarowuje parcelę pod budowę. Prace rozpoczęte wiosną 1938 r. szły tak sprawnie, że już 6.VI.1938 r. poświęcono kamień węgielny i mury „Domu Katolickiego", który został oddany do użytku wiosną 1939 r.

Oto wiernie odtworzony kronikarski zapis przedstawiający uroczystość poświęcenia kamienia węgielnego.

„W Imię Trójcy Przenajświętszej

Działo się to Roku Pańskiego 1938, w dzień Zielonych Świąt 6 czerwca, za pontyfikatu Papieża Piusa XI, kiedy Dostojnym Włodarzem Rzeczypospolitej Polskiej był Prof. Dr Ignacy Mościcki a Naczelnym Wodzem sił zbrojnych Generał Edward Rydz Śmigły a pełnym troskliwości Arcypasterzem diecezji tarnowskiej Biskup Ordynariusz Dr Franciszek Lisowski, za rządów powiatem tarnowskim Starosty Syski Mieczysława a parafji katedralnej proboszcza Ks. Dr Jana Bochenka prałata i Kanonika, kiedy na wschodzie łopotał czerwony sztandar komunizmu, na zachodzie zaś Narodowo - Państwowa Hiszpania zmierzała powoli do pewnego zwycięstwa nad tym samym przerzuconym ze wschodu sztandarem a cała Europa niespokojna oczekiwała jakiejś nowej zawieruchy wojennej, J. E. Ks. Biskup Dr Franciszek Lisowski dokonał w asyście Dostojnego Protektoratu Komitetu Honorowego i Wykonawczego oraz licznie zgromadzonego ludu ziemi tarnowskiej, aktu poświęcenia Kamienia Węgielnego pod budowę Domu Katolickiego w Tarnowcu, na placu darowanym z woli Dostojnego Protektora Romana Księcia Sanguszki dla chwały Bożej, wielkości Ojczyzny i dobra Ludu Polskiego."

W czasie II wojny światowej w Domu Katolickim odprawiano Mszę św. i inne nabożeństwa. W 1942 r. Ks. Jan Bochenek sprowadza do Tarnowca Siostry Służebniczki ze Starej Wsi, które zamieszkują w Domu Katolickim i zakładają w nim przedszkole dla dzieci i kuchnię Caritas dla najbiedniejszych. Wnet jednak Niemcy zabierają dom na kwatery dla wojska. Siostry przenoszą się do domu jednego z gospodarzy. W 1945 r. Siostry wracają do Domu Katolickiego i dalej prowadzą swoją działalność. Od tego czasu zaczęto systematycznie odprawiać tu Mszę św. w każdą niedzielę. Wówczas kilku gospodarzy chce wyeliminować wszelki wpływ proboszcza katedralnego na zarząd domem, usunąć siostry zakonne, odebrać Dom Katolicki Parafii Katedralnej a przekazać go Gromadzie jako „Dom Ludowy". Działania te spotkały się z poparciem części członków istniejącej w Tarnowcu organizacji młodzieżowej Wici. Sprawa ta przeszła przez wszystkie niemal instancje postępowania administracyjnego i sądowego w wyniku którego Parafia Katedralna została prawnym i faktycznym właścicielem Domu Katolickiego. Jesienią 1948 r. dekretem ks. Bpa J. Stepy sala Domu Katolickiego w Tarnowcu przeznaczona została na miejsce kultu, jako półpubliczna kaplica w której umieszczono Najświętszy Sakrament. Poświęcenia dokonał Ks. Jan Bochenek - miejscowy proboszcz. Pracę duszpasterską w Tarnowcu prowadzą księża katedralni. Najpierw Rektorem Kaplicy był Ks. Marian Janiszewski, następnie ks. Adam Nowak. 1.XI 1959 r. Rektorem został Ks. Stanisław Prus, dotychczasowy wikariusz katedralny, który na stałe zamieszkał w Tarnowcu w jednym z pomieszczeń Domu Katolickiego. Kontynuując pracę duszpasterską równocześnie rozbudowuje, wyposaża i upiększa Kaplicę p.w. św. Józefa, przy której Ks. Bp Jerzy Ablewicz eryguje Parafię 6. XII. 1980 r. Pierwszym proboszczem zostaje Ks. Stanisław Prus. Pełni tę funkcję do 30.VI.1982 r. Następnym proboszczem zostaje Ks. Stanisław Goryl, który natychmiast podejmuje starania o budowę kościoła w Tarnowcu. Uzyskuje lokalizację i zezwolenie na budowę, gromadzi materiały, dokumentację i w pierwszych dniach października 1983 r. rozpoczęto zakładanie fundamentów pod budowę kościoła parafialnego p.w. św. Józefa. Budowa trwała 7 lat. Ks. Bp Józef Gucwa poświęcił nowy kościół 30 IV.1990 r. Od tego dnia całe duszpasterstwo skoncentrowało się w nowej świątyni, której wybudowanie było dla Parafii pilną koniecznością ze względu na ciągle rosnącą liczbę parafian. W ciągu ostatnich 20 lat liczba parafian podwoiła się. W 1980 r. Parafia liczyła około 1000 wiernych, dziś liczy 2420 i co roku ta liczba się powiększa. Parafia położona jest na obrzeżach Tarnowa, stanowi atrakcyjne miejsce dla wielu ludzi, którzy tu budują swoje domy. Dzięki wielkiemu wysiłkowi Ks. Stanisława Goryla i prawie wszystkich parafian wspólnota tarnowieckiej Parafii ma kościół w którym może godnie wielbić Boga. Ks. Stanisław Goryl wyczerpany budową kościoła zrezygnował z funkcji Proboszcza. Kolejnym Proboszczem został Ks. Stanisław Skowron podejmując swe obowiązki 24.I.1996 r. by dalej prowadzić duszpasterstwo i kontynuować dzieło swych poprzedników.

W roku 2005 Parafia przeżywa jubileusz 25 – lecia powstania.

Z tej okazji parafianie ufundowali stojącą na placu kościelnym okazałą figurę św. Józefa Rzemieślnika – patrona Parafii, wykutą w kamieniu, nowe organy, monstrancję, liczne naczynia i szaty liturgiczne. Założono ogród maryjny w którym ustawiono figurę Matki Bożej z Lourdes.

W ostatnich latach wykonany został chodnik procesyjny, elewacja i iluminacja Kościoła, zagospodarowano bogate w zieleń otoczenie i wykonano parkingi oraz oświetlenie, zainstalowano nowe ogrzewanie. W prezbiterium wykonano marmurowy ołtarz, ambonkę, chrzcielnicę, nowe tabernakulum, Figurę Matki Bożej Fatimskiej, mozaiki i witraże w prezbiterium, zmodernizowano przedsionek kościoła i przestrzeń pod chórem i wiele innych drobniejszych prac. Okazała główna ściana ołtarzowa pokryta zastała mozaiką przedstawiającą sceny z życia św. Józefa. Są one tłem i dopełnieniem, umieszczonej centralnie figury św. Józefa Rzemieślnika, patrona parafii, któremu towarzyszy kilkunastoletni Pan Jezus. W bocznej kaplicy urządzono ołtarz M. B .Nieustającej Pomocy. Obraz M. B. Nieustającej Pomocy otoczono mozaikami przedstawiającymi polskich świętych. Św Stanisława Szczepanowskiego, św. Stanisława Kostkę, bł. Karolinę św. Kingę

W 2010 r. wymieniono w kościele okna na aluminiowe i założono w nich witraże. Ściany wewnętrzne kościoła zostały obłożone marmurem a kościół wymalowany w pastelowych kolorach. W następnych latach umieszczono też obrazy św. Jana Pawła II i św. Stanisława Szczepanowskiego.

Cały czas kościół pięknieje, budząc zasłużony podziw u odwiedzających Tarnowiec przybyszów.

Duszpasterze

• ks. Tadeusz Michalik

  Proboszcz
  data święceń 2001-05-26
  w parafii od 2020-08-08
  

• ks. Dawid Mąka

  wikariusz
  data święceń 2023-05-27
  w parafii od 2023-09-01
  

Grupy religijne w parafii

• Caritas
  Chór
  Dziewczęca Służba Maryjna
  Grupa Młodzieżowa
  Lektorzy
  Ministranci
  Róże Żywego Różańca
  Schola